Stine Jensen, één van mijn langdurige yogastudenten, schreef een boek over Goeroes. Een prachtig persoonlijk gebalanceerd boek over de gevaren en verleidingen van moderne spiritualiteit. Over overgave, de leerling-leraar relatie en haar ervaringen met krachtige Kundalini Yoga leraren. Maar ook de gevaren van krachtige leraren. Waarom geeft de desbetreffende leraar in haar boek zijn leerlingen ongevraagd koekjes met nootmuskaat (hallucinerend middel in grote hoeveelheden)? En waarom ging niemand, behalve Stine, weg bij deze leraar toen ze hier achter kwamen?
Betekent dit dat alle Kundalini yoga leraren gevaarlijk zijn? Natuurlijk niet. Het laat wel zien dat leraren mensen zijn en dat iedere leraar er zijn eigen waarden en normen op nahoudt. Omdat leraren ook mensen zijn, en mensen per definitie imperfect zijn, schuilt er een gevaar in iedere leraar. Soms lijkt een leraar perfect. Goed gekleed. Doet zijn Sadhana. En als hij lesgeeft, komt universele energie en wijsheid door hem of haar heen. Die energie geeft hem het aura van perfectie. Als leraar duurt het even totdat je dit proces door hebt.
Het proces van lesgeven
Ik werd me van dit proces nog maar weer eens bewust toen ik een goede vraag kreeg van een Radio 1 journalist. Ik was voor de promotie van Stines boek te gast bij Radio 1 (je kunt hier vanaf 44.00 het 8 minuten durende interview luisteren). De interviewster wist duidelijk niet hoe ze aan een man met baard moest relateren. Zeker niet toen ze er ook nog eens achter kwam dat ik gepromoveerd econoom ben. Altijd interessant hoe mensen zekerheid proberen te krijgen door je te labelen. Even terug naar haar goede vraag. Zij stelde de vraag: “Is het niet zwaar om met de druk van de projecties en verwachtingen van je studenten om te gaan?”
Ik moest even over mijn antwoord nadenken, maar het was toch uiteindelijk: NEE. Zolang een leraar zich maar herinnert dat niet hij, maar de oneindigheid die door hem heen komt, teacht. Dan gaat het goed. Ik doe mijn werk. Ik tune in. Ik werk aan mijn eigen aura en leg het proces goed uit. Daarna neemt de Spirit het over. Dat klinkt makkelijk, maar dat is het natuurlijk niet. Dat proces doorkrijgen en ervaren heeft me jaren training en vallen en opstaan gekost. Hoe vaker je het doet, hoe meer vertrouwen je in het proces krijgt en je meer en meer hierin kunt ontspannen. Nu, is het geven van trainingen en retraites ontspannen voor mij. En ook de projecties van mensen laat ik makkelijk “van mijn aura afglijden”. Het gaat om het zelf inzicht: de teachings zijn ‘perfect’ (lees universeel geïnspireerd) maar ik als teacher niet. Ik ben mens met al mijn zwaktes en tekortkomingen. En dat is oké. Sterker nog, daar mag ik liefde en compassie voor hebben.
Het Guru-chela principe
Ik zelf ben heel voorzichtig met het Guru-Chela idee. Het idee van Guru-Chela is in begrijpelijke taal dat de leraar alles weet en jij als student niet en jij je dus moet overgeven aan de leraar en zijn positie. De desbetreffende leraar van Stine Jensen werkt wel met het Guru Chela principe. Ik heb het hem zelf zien toepassen (niet op mij overigens) tijdens een mannenretraite in 2009. Dat voelde toen voor mij al niet goed. Neemt niet weg dat ik heel veel andere wél goede dingen van deze leraar heb geleerd. Met een andere leraar had ik wel een keer een Guru Chela botsing. De leraar waar ik een goede band mee had/heb, wilde dat ik iets ging doen terwijl ik van te voren had afgesproken om dat niet te doen. Ik voelde dat ik voorbij mijn eigen ziel zou gaan als ik dat zou doen. Dus ik deed dat toen niet en ben bij deze leraar weggegaan. Dat wil overigens niet zeggen dat er geen plek voor het Guru Chela principe is. Het heeft waarde. Het is echter wellicht niet voor een ieder weg gelegd.
Hoe het ook kan
Ikzelf heb een andere manier van spiritueel leraarschap aangeleerd door twee andere spirituele grootmeesters uit andere spirituele tradities. Midden in mijn eigen Guru Chela uitdagingen tijd kwam ik in contact met de Antroposofische boeken van Rudolf Steiner. Begin 1900 zei hij al dat het Indiase Guru Chela model niet werkt in het Westen. In het Westen zijn we heel erg aan het werk met het ontwikkelen van onze eigen identiteit. En dat moeten we koesteren. Hij zei dat je je als spirituele leraar beter kan opstellen als een vriend. Als een gelijke die ook op pad is. Je deelt je ervaringen en laat de leerling zijn eigen beslissingen nemen en ervaringen opdoen. Dat resoneerde gelijk bij mij.
Een andere leraar die mijn leraarschap beïnvloedde was Sri Aurobindo. In zijn integrale yoga benadrukte hij ook meer de integratie van het Oosterse gedachtegoed met het Westerse. Hij gaf de drie belangrijkste instrumenten voor een leraar: instructie, voorbeeld en invloed. Deze zijn volgens mij veilig en de enige juiste in deze tijd:
- Instructie: je legt uit hoe de oefeningen werken. Hoe het proces werkt. Wat je kunt verwachten etc. Dit is het eenvoudigste instrument
- Voorbeeld: een goede leraar weet dat voorbeeld geven veel krachtiger is dan instructies. En dan niet alleen een voorbeeld in je handelen. Maar veel meer een voordeel in je innerlijk handelen, motivaties en bewustzijn.
- Invloed: het krachtigste instrument van de leraar is zijn invloed. Invloed vloeit voort uit het contact tussen de leerling en de leraar. Hierin is de nabijheid van de ziel veel belangrijker. De leraar hoeft niet eens te praten. Zijn nabijheid is genoeg om zijn leerlingen te voeden met zijn of haar innerlijke kwaliteiten. Een goede leraar is een constante student. Nieuwe en diepere ervaringen verrijken hem en deze geeft hij weer door.
Gebruik je invloed en niet je positie
Als leraar hoef je je niet te beroepen op het Guru Chela principe voor overdracht. Dat gaat als het goed is vanzelf. En als het niet vanzelf gaat dan is de student nog niet rijp voor de overdracht. Daarom is ook een van de belangrijkste principes die ik mensen aanleer in mijn opleiding Kundalini Yoga Coaching het principe: Gebruik je Invloed en Niet je Positie. Doe je practice, verbind je met de oneindigheid en deel je gelukzaligheid en mooie kwaliteiten met de mensen om je heen. Motiveer en confronteer ze daar waar nodig. Meer is volgens mij niet nodig.
Ik ben benieuwd wat jouw ervaring of kijk op de leraar-leerling relatie is.
P.S. Je kunt hier trouwens de hele Goeroes avond in Pakhuis de Zwijger met o.a. Stine en mij terug kijken.
P.S.S. Wil je een maand lang gratis online Kundalini Yoga doen met Guru Gian? Klik dan hier!
marc vernimmen
op 05 Apr 2019Guru Gian
op 05 Apr 2019Annie Douma
op 07 Apr 2019Annie van den Hombergh
op 27 Aug 2019